Với chiếc mũ đen tư duy, chúng ta đưa ra những suy nghĩ phê phán. Nó trả lời những câu hỏi: Giá trị của ý tưởng là gì? Nó mang lại lợi ích cho ai và trong hoàn cảnh nào? Làm thế nào để chúng ta biến những giá trị đó thành hiện thực? Liệu còn có những giá trị nào khác nữa? Lối tư duy mũ xanh da trời là tư duy về cách tư duy.
(sau bao lâu?) chúng ta có thể hạ giá một vài sản phẩm. Sử dụng chiếc mũ đen, chúng ta sẽ chỉ ra những vấn đề cần lưu ý bởi vì những vấn đề này gây trở ngại và nguy hiểm đến việc thực hiện ý tưởng chúng ta đang xem xét. Nó vượt quá khía cạnh tư duy nhằm giải quyết vấn đề và cải tiến vấn đề.
Nếu chúng ta chẳng cố gắng làm gì để phát triển kỹ năng sáng tạo, thì có thể chỉ còn lại hai nhân tố là tài năng và cá tính. Bạn yêu cầu mọi người đội mũ trắng khi bạn cần họ xử lý thông tin thực tế. Trong một cuộc họp, ai cũng muốn được tham gia, được chú ý, được cống hiến, và cách dễ nhất để cống hiến là đưa ra những nhận xét kiểu: «đúng vậy …nhưng…» một ý tưởng được đưa ra hợp lý tới 95%, nhưng mọi người lại có khuynh hướng chú ý tới 5% ít hợp lý hơn đó.
Và lợi ích mà bạn tìm ra có thể vượt quá mong đợi của bạn. Xét về mặt lý thuyết, ý kiến này có vẻ khả thi, nhưng nó lại không khả thi nếu đem áp dụng thực tế. Khi mọi người chuyển tử chiếc mũ đen (cẩn trọng) sang chiếc mũ vàng (lợi ích tiềm ẩn), nếu bạn vẫn khăng khăng đội mũ đen, bạn sẽ bị loại.
Chúng ta cần nhận thức được những nguy hiểm có thể xảy đến để đề phòng. Nếu một người biết tiếp theo sẽ đến một chiếc mũ đen được sử dụng, thì anh ta sẽ chuẩn bị và sử dụng nó tốt hơn so với việc thình lình được yêu cầu sử dụng và đưa ra những ý kiến tức thời vì lo sợ hết thời gian. Mà sử dụng phương pháp này cũng gây ít tranh cãi hơn.
Chúng ta đã không có số liệu mới hơn. Cũng có thể là do nền văn hoá Nhật Bản không xây dựng dựa trên sự khẳng định cái tôi giống như ở phương Tây (tranh luận chính là cách khẳng định cái tôi của mình). Tôi thấy rằng sẽ rất nguy hiểm nếu ta quan niệm nhầm lẫn về 2 chiếc mũ tư duy này, bởi có thể xảy ra trường hợp một người sẽ cảm thấy rằng chiếc mũ vàng tư duy không thích hợp với anh ta chỉ vì anh ta không phải là một người sáng tạo.
Vì vậy, vụ kiện này là một vụ kiện không thể thụ lý được, trừ khi người ta bổ nhiệm một vị quan toà trẻ tuổi và vị này sẽ phải dành cả cuộc đời để giải quyết vụ việc trên. Tư duy mới lạ liên quan một cách chính xác tới sự thay đổi khái niệm và cách nhìn nhận; Đó chính là nguồn gốc hình thành các khuôn mẫu tư duy. Một chủ thầu đầu cơ xây dựng một ngôi nhà mặc dầu anh ta chưa hẳn đã có khách hàng.
Vì vậy, chúng ta có xu hướng xử sự khi cần đưa ra cảm xúc là coi chúng như một lối tư duy lôgíc mở rộng. … Tôi chỉ muốn một vài ý tưởng mang tính khám phá về công việc bán hàng qua tivi. Điều quan trọng ở đây là nếu chúng ta đã xác định được trạng thái tư duy thì những người tư duy nên cố gắng một cách có ý thức để tư duy theo cách đó.
Cũng có thể là do nền văn hoá Nhật Bản không xây dựng dựa trên sự khẳng định cái tôi giống như ở phương Tây (tranh luận chính là cách khẳng định cái tôi của mình). Như vậy, bước tiến của lối tư duy phương Tây chính là kiểu tư duy mỹ đen – kiểu tư duy phê phán và cẩn trọng. Đề xuất được điều chỉnh, phát triển và tăng thêm tính khả thi.
Vì vậy, thay vì tạo ra những phương án có sẵn, chúng ta hãy cùng nhau xem xét sự việc. Nhưng một điều thật đơn giản khi sử dụng chiếc mũ đỏ mà mọi người nên luôn ghi nhớ là: bạn không cần lý giải cảm xúc của mình. Chúng ta có thể hạ giá sau đó.